Yıl 2010… Dönemin Orman Bakanı Veysel Eroğlu, Gediz’in kirliliğini gündeme getirdi ve tarih verdi: “2012 yılı sonunda Gediz Nehri’nde balık tutulacak, herkes oltasını alsın, gelsin.” Yıl 2021, Ege’nin bereketli Gediz Ovası’nı sulayan Gediz Nehri can çekişiyor, her yıl balık ölümleri yaşanıyor. Aradan geçen 11 yıla rağmen Gediz temizlenemedi, zehir saçmaya devam ediyor.

KİRLİLİĞİ YERİNDE TESPİT

Ege Bölgesi’nde bazı illere içme suyu kaynağı olan Gediz Nehri, son yıllarda sanayi ve evsel atıklar ile maden sahalarının neden olduğu kirlilikle karşı karşıya kaldı. Buna bir de bilinçsiz tarımsal sulama eklenince tehlike daha da büyüdü. Tam da bu noktada İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı CHP’li Tunç Soyer harekete geçti. Gediz’i kirleten faktörleri tespit etmek ve bu konuda çözüm üretmek amacıyla çalışma başlattı. Soyer, ‘Temiz Gediz, Temiz Körfez’ sloganıyla suları siyah akan nehrin geçtiği illeri ziyaret etti. Soyer, 1800 kilometre yol kat ederek, adım adım kirliliğin kaynağını yerinde tespit etti.

‘SOFRAYA ZEHİR GELİYOR’

Gediz’i kirletenlere karşı dava açacaklarını söyleyen Soyer, Kütahya, Uşak, Manisa ve İzmir illerinde gerçekleştirdiği Gediz turu izlenimlerini şöyle anlattı: “Bazı sanayi tesislerinin atığını ya dere yataklarına ya da tarımsal sulama kanallarına bıraktığını tespit ettik. Üretici bu kanallardan su alıyor, tarlasına su veriyor. Vatandaş bilmiyor ki meyve- sebzesini zehirle suluyor. Biz bilmiyoruz ki masamıza gelen sebze- meyve o zehirli suyla sulanmış. Ne gıda güvenliği kalmış, ne insan sağlığı, her şeyi bitirmişler.”

‘ATALARIMIZDAN MİRAS’

Soyer, “Gediz sahipsiz değildir. Atalarımızdan miras kaldı, torunlarımıza bırakacağız. Atatürk ve silah arkadaşları, yalın ayak ölüme giderken bize cennet gibi bir vatan bıraktı. Gölleri pırıl pırıldı. Dağları, meraları yemyeşildi. Biz yok ettik, zehirledik. Şimdi onların mirasına, torunlarımızın geleceğine sahip çıkmamız gerekiyor” dedi.

Gediz’i kurtaracak 12 kritik öneri

Soyer, 4 günlük Gediz Havzası Programı’nın ardından 12 maddelik çözüm önerisi olduğunu söyledi. O maddeleri şöyle sıraladı:

– Gediz Nehri’nin doğduğu Murat Dağı, Gediz Deltası, UNESCO Dünya Doğal Mirası ilan edilmeli.

– Marmara Gölü’ne ivedilikle su verilmeli.

– Sanayi bölgelerinin arıtması derhal yapılmalı.

– Madenlerin faaliyetleri derhal durdurulmalı.

– Havzadaki tüm köy yerleşimleri için paket arıtma tesisleri yapılmalı.

– Havzadaki tüm kaçak kuyular kontrol altına alınmalı.

– Tarımda ürün planlaması yapılmalı.

– Demirköprü Barajı’nın sulama alanı kapalı sisteme geçirilmeli.

– Havzadaki tüm arıtma tesisleri eksiksiz işletilmeli.

– Havzada söğüt gibi temizleyici bitkiler dikilmeli.

– Katı atık sahalarının tümü rehabilite edilmeli.

– Jeotermal sondajların deşarjları kontrol altına alınmalı.